Aberbach, D., Surviving Trauma: Loss, Literature and Psychoanalysis. New Haven: Yale University Press, 1989.

Adam, J. M., Τα κείμενα: τύποι και πρότυπα. Αφήγηση, περιγραφή, επιχειρηματολογία, εξήγηση και διάλογος, μτφ. Γ. Παρίσης, επιμ. Ε. Γ. Καψωμένος. Αθήνα: Πατάκης, 1999.

Adamou, Chr. «Postfeminist Portrayals of Masculinity and Femininity in Action Films: Mr. and Mrs. Smith», στο: J. Sternagel, D. Levitt, D. Mersch (επιμ.), Acting in Moving-Image Culture Bodies, Screens, and Renderings. Metabasis, 2012, 101-114.

Adamou, Chr. «Staying Outside ‘‘The Egg’’: Surrealist entertainment during the Greek dictatorship”, στο: P. Goddard (επιμ.), Uncertain Entertainment: Popular Television in Totalitarian Europe. Manchester: Manchester University Press, 2013.

Adamou, Chr., «Evolving Portrayals of Masculinity in Superhero Films: Hancock», στο: Gray II, R. J., Kaklamanidou, B. (επιμ.), The 21st Century Superhero: Essays on Gender, Genre and Globalization in Film. London: McFarland, 2011, 94-109.

Adamou, Chr., Knox, S., «Live and Kicking: A Meta-Critical Discourse on Television and Television Studies”, Science Fiction Film and Television, 3 (2010), 271-286.

Adamou, Chr., Knox, S., «Transforming Television Drama through Dubbing and Subtitling: Sex and the Cities», Critical Studies in Television, 6 (2011), 1-21.

Agamben, G., Homo Sacer: κυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή, μτφ. Π. Τσιαμούρας, επιμ. Γ. Σταυρακάκης. Αθήνα: Εκδόσεις Scripta, 2005.

Aguilar Fernandez, P., Μνήμη και λήθη του ισπανικού εμφυλίου. Δημοκρατία, δικτατορία και διαχείριση του παρελθόντος, μτφ. Σ. Κακουριώτης, Κ. Παπαγεωργίου. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2005.

Aldgate, A., Richards, J., Britain Can Take it: The British Cinema in the Second World War. Edinburgh, U.K.: Edinburgh University Press, 1994.

Aleksić, T. (επιμ.), Mythistory and Narratives of the Nation in the Balkans. Newcastle, U.K.: Cambridge Scholars, 2007.

Allen, R. C., Gomery, D., Film History: Theory and Practice. Boston, Mass.: McGraw-Hill, 1993.

Andrew, D., Concepts in Film Theory. Oxford: Oxford University Press, 1984.

Andrew, D., The Major Film Theories: An Introduction. New York: Oxford University Press, 1976.

Ankersmit, Fr. R., «Trauma and Suffering: A Forgotten Source of Western Historical Consciousness», στο: Rüsen, J. (επιμ.), Western Historical Thinking: An Intercultural Debate. Oxford: Berghahn, 2001, 72-84.

Ardener, E., «The Construction of History: ‘Vestiges of Creation’», στο: Tonkin, El., McDonald, M., Chapman, M. (επιμ.), History and Ethnicity. London: Routledge, 1989, 22-33.

Armes, R., Film and Reality: An Historical Survey. Harmondsworth, Middlesex: Penguin Books, 1974.

Armstrong, Is., The Radical Aesthetic. Oxford: Blackwell, 2000.

Arnett, J. J., Adolescence and Emerging Adulthood: A Cultural Approach. New Jersey: Pearson, ⁵2013.

Assmann, J., Moses the Egyptian: The Memory of Egypt in Western Monotheism. Cambridge, MA.: Harvard University Press, 1997.

Auerbach, E., Μίμησις: Η εικόνα της πραγματικότητας στη Δυτική Λογοτεχνία, μτφ. Λ. Αναγνώστου. Αθήνα: ΜΙΕΤ, 2005.

Bakhtin, M. M., «Forms of Time and of the Chronotope in the Novel. Notes toward a Historical Poetics», στο: Bakhtin, M. M., The Dialogic Imagination, επιμ. M. Holquist, μτφ. C. Emerson, M. Holquist. Austin: University of Texas Press, 1981, 84-258.

Bakhtin, M. M., «The Bildungsroman and Its Significance in the History of Realism (Toward a Historical Typology of the Novel)», στο: Bakhtin, M. M., Speech Genres and Other Late Essays, μτφ. Vern W. McGee, επιμ. C. Emerson, M. Holquist. Austin: University of Texas Press, 1986, 10-59.

Bakhtin, M. M., Rabelais and his World, μτφ. H. Iswolsky. Cambridge, MA: MIT Press, 1968.

Barnhisel, G., Cold War Modernists: Art, Literature and American Cultural Diplomacy. New York: Columbia University Press, 2015.

Barry, P., Γνωριμία με την κριτική: Μια εισαγωγή στη λογοτεχνική και πολιτισμική θεωρία, μτφ. Α. Νάτσινα. Αθήνα: Βιβλιόραμα, 2013.

Bartelson, J., «We Could Remember It for You: Wholesale Myths, Monuments and the Constitution of National Memories», στο: Bell, D. (επιμ.), Memory, Trauma and World Politics: Reflections on the Relationship Between Past and Present. London: Palgrave Macmillan, 2006, 33-53.

Barthes, R., Image/Music/Text, μτφ. St. Heath. New York: Hill and Wang, 1977.

Barthes, R., S/Z, μτφ. R. Miller. New York: Hill and Wang, 1974.

Barthes, R., Απόλαυση-Γραφή-Ανάγνωση, μτφ. Α. Κόρκα, επιμ. Τ. Μπέτζελος. Αθήνα: Πλέθρον, 2005.

Bassnett, S., Συγκριτική γραμματολογία: κριτική εισαγωγή, μτφ. Α. Αναστασιάδου [κ.ά.], επιμ. Δ. Τζιόβας. Αθήνα: Πατάκης, 2001.

Bauer, M. W., Gaskell, G. (επιμ.), Qualitative Researching with Text, Image and Sound: A Practical Handbook. London: Sage, 2003.

Beaton, R., Εισαγωγή στη νεότερη ελληνική λογοτεχνία: Ποίηση και Πεζογραφία, 1821-1992, μτφ. Ε. Ζουργού, Μ. Σπανάκη. Αθήνα: Νεφέλη, 1996.

Beevor, A., The Battle for Spain: The Spanish Civil War 1936-1939. London: Phoenix, 2007.

Bell, D. (επιμ.), Memory, Trauma and World Politics: Reflections on the Relationship Between Past and Present. London: Palgrave Macmillan, 2006.

Αποστολίδου, Β., «Λαϊκή μνήμη και δομή της αίσθησης στην πεζογραφία για τον Εμφύλιο: Από την ‘‘Καγκελόπορτα’’ στην ‘‘Καταπακτή’’», στο: Ιστορική πραγματικότητα και νεοελληνική πεζογραφία 1945-1995, επιμ. Θ. Καλογιάννη (Επιστημονικό συμπόσιο: 7-8 Απριλίου 1995). Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, 1997, 113-127.

Αποστολίδου, Β., «Μεταπολεμική λογοτεχνία 1949-1974», στο: Ιστορία του νέου ελληνισμού 1770-2000, 9: Νικητές και ηττημένοι, 1949-1974. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 2003-2004, 197-216.

Αποστολίδου, Β., «Πώς η λογοτεχνία διέσωσε την ιστορική μνήμη», στο: Πενήντα χρόνια μετά τον Εμφύλιο, Αθήνα: Το Βήμα/Ερμής, 1999, 63-67.

Αποστολίδου, Β., Τραύμα και μνήμη: Η πεζογραφία των πολιτικών προσφύγων. Αθήνα: Πόλις 2010.

Αποστολίδου, Β., Χατζηβασιλείου, Β., Βαλτινός, Θ., Χουζούρη, Έ., Δαββέτας, Ν., Πολιτοπούλου, Μ., «Στρογγυλό τραπέζι: Αφήγηση, αναπαράσταση και λογοτεχνία», Νέα Εστία, 1845 (2011), 1007-1031.

Αράγης, Γ., Ζητήματα Λογοτεχνικής κριτικής Β’. Αθήνα: Δωδώνη, 1988.

Αραμπατζής, Γ., «Εκδοχές ιστορικότητας», στο: Λεβεντάκος, Δ. (επιμ.), Όψεις του νέου ελληνικού κινηματογράφου. Αθήνα: Κέντρο Οπτικοακουστικών Μελετών, 2002, 117-122.

Αργυρίου, Α., «Αποδόσεις της ιστορικής εμπειρίας», στο: Ιστορική πραγματικότητα και νεοελληνική πεζογραφία 1945-1995, επιμ. Θ. Καλογιάννη (Επιστημονικό συμπόσιο: 7-8 Απριλίου 1995). Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, 1997, 59-79.

Αργυρίου, Α., «Η πεζογραφία της Μακρονήσου και μερικά παρεπόμενα», στο: Ιστορικό τοπίο και ιστορική μνήμη: Το παράδειγμα της Μακρονήσου,επιμ. Σ. Μπουρνάζος, Τ. Σακελλαρόπουλος (Πρακτικά επιστημονικής συνάντησης: 6-7 Μαρτίου 1998). Αθήνα: Φιλίστωρ, 2000, 245-258.

Αργυρίου, Α., Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια του ετεροκαθορισμένου εμφυλίου πολέμου 1945-1949. τ. Δ΄. Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη, 2004.

Αρσενίου, Ελ., Πρακτική εισαγωγή στη μελέτη της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας: Ορολογία, Μεθοδολογία, Θεωρία. Αθήνα: Μεταίχμιο, 2012.

Αυδίκος, Ε. Γ., «Λαογραφία και προφορική ιστορία: Ιστορικό βάθος και νέα δεδομένα», στο: Ελληνικός παραδοσιακός πολιτισμός: λαογραφία και ιστορία, επιμ.Χρ. Χατζητάκη-Καψωμένου(Πρακτικά συνεδρίου στη μνήμη της Άλκης Κυριακίδου-Νέστορος: Α.Π.Θ., 6-8 Νοεμβρίου 1998). Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, 2001, 152-158.

Βακαλόπουλος, Χ., Δεύτερη προβολή: Κείμενα για τον Κινηματογράφο, 1976-1989. Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 1990.

Η παράλληλη εξέταση του Λοιμού του Αντρέα Φραγκιά με το Χάππυ Νταίη του Παντελή Βούλγαρη –με αφορμή το απόσπασμα από το μυθιστόρημα που ανθολογείται στο Γ΄ τεύχος των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας για το Ενιαίο Λύκειο– είναι αποκαλυπτική τόσο των σημείων σύγκλισης και απόκλισης των δύο έργων, όσο και των τροποποιητικών λειτουργιών που η κινηματογραφική γλώσσα επιβάλλει, προκειμένου να συντελεστεί η μεταφορά από τον λόγο στην εικόνα. Η ταινία του Βούλγαρη αξιοποιώντας τον ισχυρό αναπαραστατικό χαρακτήρα της εικόνας ανοίγει έναν δημιουργικό διάλογο με το μυθιστόρημα του Φραγκιά, με αποτέλεσμα να προκύπτει ένας εναλλακτικός τρόπος προσέγγισης της θεματολογίας του κειμένου, αλλά και της λειτουργίας αφηγηματικών τεχνικών καθώς και ζητημάτων δόμησης του χρόνου και του χώρου σε μια αφήγηση.

Παράλληλα μέσα από τη συνανάγνωση των δύο έργων μπορεί να διαμορφωθεί ένα ιδανικό παράδειγμα για την παρακολούθηση της διάδρασης μεταξύ λογοτεχνικής, κινηματογραφικής και ιστορικής αφήγησης, με αφορμή το θέμα της Μακρονήσου και τη λειτουργία των στρατοπέδων συγκέντρωσης στην εμφυλιακή και μετεμφυλιακή Ελλάδα. Τα δύο έργα με την ίδια αφετηρία και με ομόλογη διάθεση μοιράζονται ένα κοινό θέμα και κατορθώνουν να συνδιαλέγονται μεταξύ τους και με το ιστορικό τους διακείμενο, δίνοντας τον τόνο για την ενσωμάτωση και τη μετουσίωση των νωπών εμπειριών σε ένα αποτέλεσμα που ισοδυναμεί με μία από τις πιο ενδιαφέρουσες καλλιτεχνικές αποτυπώσεις όχι μόνο της Μακρονήσου, αλλά ενδεχομένως και της εμπειρίας του Εμφυλίου στο σύνολό της.

• 

• 

• 

• 

https://www.youtube.com/watch?v=819S1dBlTXs

Η παρακολούθηση της μεταφοράς ενός λογοτεχνικού κειμένου στον κινηματογράφο και η συνακόλουθη ενεργοποίηση της διακειμενικότητας με την έννοια της ευρύτερα διαλογικής επικοινωνίας μεταξύ των δύο τεχνών μπορεί να διαμορφώσει ένα προνομιακό πεδίο για τη μελέτη, τη διδασκαλία και την πρόσληψη της λογοτεχνίας. Αξιοποιώντας τον κινηματογράφο ως εργαλείο ανάγνωσης φωτίζονται όψεις και των δύο έργων, καθώς αφενός προκύπτει μια προσέγγιση του λογοτεχνικού κειμένου, μέσα από τη διαδικασία δημιουργίας μιας ταινίας, και αφετέρου ξεδιπλώνεται ο τρόπος κατασκευής της ταινίας, από τη στιγμή που το αποτέλεσμα της αποδόμησης του λογοτεχνικού κειμένου οδηγεί στη δόμηση του κινηματογραφικού διακείμενού του.

Η παρακολούθηση της μεταγραφής του αφηγηματικού υλικού από το μυθιστόρημα στην ταινία είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και αποκαλυπτική για δύο κυρίως λόγους. Ο ένας είναι μάλλον προφανής και σχετίζεται με την ανάδειξη των σημείων σύγκλισης των δύο έργων. Ο δεύτερος είναι αποκαλυπτικός των τροποποιητικών λειτουργιών που η κινηματογραφική γλώσσα επιβάλλει, προκειμένου να συντελεστεί η μεταφορά από τον λόγο στην εικόνα. Στην ουσία μέσα από τη διαδικασία αυτή φωτίζονται όψεις και των δύο έργων, αφού από τη μία προκύπτει μια ανάγνωση του λογοτεχνικού κειμένου, μέσα από τη διαδικασία δημιουργίας μιας ταινίας, και από την άλλη ξεδιπλώνεται ο τρόπος κατασκευής της ταινίας, καθώς το αποτέλεσμα της αποδόμησης του λογοτεχνικού κειμένου οδηγεί στη δόμηση του κινηματογραφικού διακείμενού του.

• Λογοτεχνία
• Κινηματογράφος
• Διακειμενικότητα

Η λογοτεχνία του Μεσοπολέμου στον κινηματογράφο